بيمار گرامی / همراه عزيز : باسلام و آرزوی سلامتی شما
با مطالعه نوشتار حاضر ابتدا با ماهيت بيماری تان و سپس با نحوۀ مراقبت از خود آشنا می شويد.
مقدمه:
ماستکتومی یک روش جراحی برای درمان بیماری مهاجم پستان است که به سه روش انجام می شود :
رادیکال ماستکتومی تعدیل شده: در این روش تمام بافت سینه شامل نوك سینه و حلقه اطراف آن و قسمتی از غدد لنفاوی زیر بغل برداشته می شود و عضلات پستانی دست نخورده می ماند.
توتال ماستکتومی: مانند جراحی رادیکال است که در آن تمام بافت سینه برداشته شده ولی غدد لنفاوی زیر بغل دست نخورده می مانند.
جراحی نگهدارنده سینه: خارج کردن کامل تومور با قسمتی از حاشیه سالم اطراف ، در عین حال با حفظ ظاهر و زیبایی پستان.
مراقبت های بعد از ماستکتومی در منزل
آموزش های ویژه
احساس خود را با اعضای خانواده يا دوستان درمیان بگذارید و با آن ها صحبت کنید. هر گونه درد غیر طبیعی، تورم در محل عمل یا بازوی سمت عمل شده و علائم عفونت مانند (قرمزی، درد، تورم، حساس شدن، ترشحات غیر طبیعی و با بوی بد) را فورا به جراح خود اطلاع دهيد.
چنانچه غدد لنفاوی زیر بغل برداشته شده باشد، احتمال می رود دست شما ورم كند. به همین دلیل از انجام فعالیت سنگین با دست همان سمت جراحی خوداری کنید.
اقداماتی جهت پیشگیری از ادم (ورم) بازو مثل ورزش های روزانه بازو،کاهش حرکات شانه و مفاصل را انجام دهيد. بعد از بهبودی کامل، تمرینات تقویتی و کششی را شروع کنید. از فردای روز عمل ميزان مجاز به حركت دست سمت عمل شده می باشید.
معاینه سینه عمل نشده و ماموگرافی آن را فراموش نكنيد.
امور مربوط به خود مثل غذا خوردن، شانه کردن مو و فعالیت های روزمره زندگی را از سر گیرید.
مراقبت از درن همووک
معمولاً پس از عمل جراحی، جهت خروج ترشحات محل عمل و جلوگیری از عدم تجمع این ترشحات و با هدف کمک به بهبودی زخم جراحی، اقدام به گذاردن درن در محل جراحی می شود. بعضی از درن ها به کیسه تخلیه ترشحات وصل می شوند که یکی از آن ها همووک نام دارد. این گونه درن ها اغلب اوقات قبل از مرخص شدن بیمار از بیمارستان کشیده می شوند. امّا گاهی اوقات به دلایلی از جمله ترشح خونی زیاد، بیمار با درن مرخص شده و پزشک معالج در ویزیت های بعدی خارج می گردد. تخلیه کننده ترشحات وسایلی هستند که به درن ها وصل شده و به صورت مکنده و مداوم با فشار کم عمل می کنند.
محل قرارگيری ظرف همووک معمولاً باید پايين تر از سطح بدن باشد و اگر شما در تختخواب استراحت می كنيد، بايد آن را روی زمين قراردهيد. مگر آن که پزشک دستور ديگری داده باشد مثلاً اينکه همووک در سطح بدن قرار گيرد.
در موقع چرخيدن در تختخواب مراقب باشيد درن كشيده و يا خارج نگردد.
با درن همووک می توانيد راه برويد، دستشويی برويد امّا مراقب باشيد كه كشيده و خارج نگردد. در هنگام راه رفتن، آن را پايين تر از سطح بدن خود نگه داريد.
به میزان و حجم خونریزی و ترشحات توجه کنید. چنانچه به نظر می رسد خونریزی بیش از حد افزایش یافته، به پزشک معالج خود اطلاع دهید.(علائم خونریزی شدید شامل افزایش نبض، کاهش فشار خون، ضعف و بی حالی، رنگ پریدگی، تعریق می باشد).
به کیفیت ترشحات از قبیل رنگ و بوی آن توجه کنید؛ چنانچه وضعیت غیرعادی داشتید به پزشک خود اطلاع دهید.
رژیم غذایی
رژیم غذایی خاصی وجود ندارد که باعث پیشگیری از ادم لنفاوی شود، امّا تغذیه صحیح سلامتی بهتر را در پی خواهد داشت.
اگر دچار بیماری قلبی و یا دیابت هستید، رژیم غذایی خود را ادامه دهید.
کم کردن وزن اضافه در کنترل لنف ادم شما بسیار مؤثر است. چاقی از عوامل مساعدکننده لنف ادم است. از رژیم غذایی مناسب استفاده کنید.
غذای سرشار از پروتئین و کم نمک همراه سبزی و میوه توصیه می شود.
مصرف کم مایعات می تواند باعث افزایش تورم شود. سعی کنید به اندازۀ کافی از مایعات استفاده نمائید.
علائم خطر
در صورت مشاهده ترشح از محل عمل، جمع شدن بیش از حد خون یا لخته خون در محل عمل، عفونت، قرمزی، ترشح چرکی، درد، گرمی محل برش جراحی در لمس و تورم بازو فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
دستورالعمل مراقبت از دست و بازوی عمل شده بعد از جراحی ماستکتومی
1. نباید از حمام سونا استفاده کنید.
2. نباید دستتان را به حالت آویزان قرار دهید.
3. زمانی که در تخت هستید، بازوی سمت عمل شده را با یک بالش بالا نگه دارید به نحوی که مچ بالاتر از آرنج و آرنج بالاتر از شانه باشد تا برگشت خون از عروق بهتر شود و از ادم (ورم) جلوگیری گردد.
4. در هنگام پایین آمدن از تخت، فرد کمک کننده باید طرف سالم شما بایستد.
5. فعالیت های روزمره را در حد تحمل انجام دهید. ورزش های توصیه شده توسط فیزیوتراپیست را شروع کنید.
1. زیاد به اجاق گاز و به خصوص بخار آب و ظرف غذا كه روی گاز مي باشد، نزدیک نشوید. در زمان تماس با اجاق گاز از یک دستکش پنبه ای بلند، بر روی بازوی مبتلا استفاده کنید.
2. از ریش تراش برقی جهت شیو (تراشيدن) موهای زیر بغل استفاده کنید تا خراشی به پوست شما وارد نشود.
3. برای جلوگیری از خشکی پوست از لوسیون (یک نرم کننده پوستی) استفاده کنید. از کرم های ضد آفتاب جهت پوست دست سمت عمل شده استفاده نمایید و از قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب خودداری کنید.
4. از دست عمل شده به هیچ عنوان مجاز به گرفتن خون، تزریق وریدی، واکسیناسون و کنترل فشار خون نمی باشید.
5. در سمت عمل شده لباس تنگ نپوشید، جواهرات بدست نکنید و کیف روی شانه نیندازید.
6. اگر پوست دست يا بازوی مبتلا دچار بریدگی شد، ناحیه را با آب و صابون بشویید، با بتادین ضدعفونی کنید و سپس بانداژ نمایید. درصورت عدم التیام به پزشک مراجعه کنید.
7. نباید لباس زیر شما تنگ باشد. خانم هایی که پستان بزرگی دارند، باید از پروتز سبک استفاده کنند تا سنگینی آن باعث فشار روی عروق و غدد لنفاوی اطراف نشود.
8. تا زمانی که بخیه های زیر بغل کاملا بهبود نیافته اند نباید از صابون های معطر، خوشبو کننده ها و مواد ضد عرق استفاده کنید.
9. باید بازو را به آرامی و با آب ولرم بشویید.
10. نباید هنگام استحمام،کیسه و وسایل خشن روی پوست خود بکشید و با آب داغ دوش نگیرید.
11. باید پس از حمام بازوی خود را به دقت خشک کنید و مطمئن شوید لای چین های پوست به خوبی خشک شده است.
12. عضو را از نظر اندازه به طور مرتب کنترل کنید. برای این کار وسط بازو (دور قطر بازو) را با متر اندازه گیری کنید. با کوچکترین تغییر در اندازۀ آن (افزایش در قطر بازو نشاندهندۀ ورم است) با پزشک خود تماس بگیرید و منتظر پیشرفت علائم نشوید.
13. باید وزن خود را در اندازۀ مناسب حفظ کنید.
اگر هر دو سینۀ شما برداشته شده و یا هر دو بازوی شما مبتلا به ادم لنفی است، باید مراقبت های لازم را در هر دو بازو رعایت کنید. در این صورت می توانید برای اندازه گیری فشار خون خود یک دستگاه اندازه گیری فشار خون که برای پا ساخته شده، تهیه نمایید.