اختلالات روانی می‌تواند زنان و مردان را به صورت متفاوتی تحت تاثیر قرار دهد. برخی از اختلالات مانند افسردگی یا اضطراب در زنان شایع‌تر است. برخی از اختلالات نیز فقط مختص زنان است. مانند اختلالات روانی که زنان در مواقع تغییر هورمون تجربه می‌کنند مثل افسردگی پس از زایمان، PMS(تغییرات خلقی دوران پریود) یا افسردگی مرتبط با یائسگی. هرچند ممکن است تفاوتی در میزان ابتلا به برخی از اختلالات روانی میان مردان و زنان دیده نشود اما زنان ممکن است این بیماری‌ها را با علائم و نشانه‌های متفاوت‌تری تجربه کنند یا برخی از علائم در زنان شایع‌تر از مردان باشد که روند بیماری را تحت تاثیر جنسیت قرار میدهد. علاوه بر جنسیت، ارزش‌های اجتماعی-فرهنگی تاثیر بسزایی بر زنان دارد. سنت کهن و دیرینه‌ای در جوامع وجود داشته است که زنان در خانه فرمان‌بردار بوده‌اند و تمامی مسوولیت‌های اصلی تربیت فرزندان، مراقبت از سالمندان خانه و دیگر کارهای خانه برعهده آن‌ها بوده است. اگرچه در حال حاضر خیلی از نقش‌های جنسیتی در جامعه تغییر کرده است، زنان مشاغل قدرت‌مندتری را برعهده می‌گیرند و مردان نیز سهمی در مراقبت از کودکان و کارهای خانه دارند اما زنان همچنان با میزان قابل توجهی از استرس مواجه هستند. افسردگی و حملات اضطرابی مانند پنیک ناشی از این استرس است. از سوی دیگر متاسفانه نگاه به زنان در فرهنگ ما جنسیت‌زده است. این نگاه جنسیت‌زده چه توسط مجلات، فیلم‌ها، برنامه‌های تلویزیونی یا روابط با همسالان تشدید شده است. به گفته انجمن روان‌شناسی آمریکا، این نگاه جنسیت‌زده منفی می‌تواند در رشد سالم عزت‌نفس و تصویر زنان از خودشان اختلال ایجاد کند. این عوامل می‌تواند منجر به افسردگی، اضطراب، استرس و احساس گناه شود و سلامت روان زنان را مختل کند. در کنار این نگاه جنسیت‌زده به زنان، آزار و اذیت و انگ دو عامل دیگری هستند که به مشکلات سلامت روان زنان دامن می‌زنند. بر اساس گزارش‌ها، از هر پنج زن، یک زن قربانی تجاوز یا اقدام به تجاوز جنسی شده است و زنان بیشتر در معرض آزارهای جنسی قرار می‌گیرند. زنان حدود ۸۰ درصد از تلفات را در جریان درگیری‌های داخلی و درگیری‌های خشونت‌آمیز تشکیل می‌دهند. در واقع، شیوع مادام‌العمر خشونت علیه زنان بین ۱۶ تا ۵۰ درصد تخمین زده می‌شود.مساله انگ و اختلالات روانی در زنان به‌طور کلی یکی از بزرگترین چالش‌های حوزه‌ی سلامت روان، پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های روانی است. از یک سو گاهی تشخیص بیماری‌های روانی جدی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی یا حتی افسردگی و اضطراب دشوار است. از سوی دیگر سخت‌ترین مانع برای درمان این اختلالات، انگ اجتماعی است که به این بیماری‌ها و بیماران زده می‌شود. از همین روی بسیاری از بیماران به دنبال درمان بیماری‌های حوزه‌ی سلامت روان نمی‌روند. این مساله به‌طور نامتناسب و بیشتری بر زنان تاثیر می‌گذارد؛ چراکه زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به بیماری‌های رایج در این حوزه هستند. موسسه تحقیقات سلامت زنان در دانشگاه نورث وسترن نشان میدهد احتمال احساس انگ ناشی از بیماری‌های روان در زنان بیشتر از مردان است. همین موضوع سبب می‌شود کمتر دنبال درمان بیماری شوند برهمین اساس بیشتر از درمان بیماری‌های روانی اجتناب می‌کنند، زیرا می‌خواهند دیگران کمتر به آن‌ها و مسایل‌شان فکر کنند. محققان معتقدند یکی دیگر از دلایل این امر، فرهنگ غالب بر جوامع اقلیت است. این فرهنگ زنان را بیشتر به سمت قوی و خوددار بودن سوق میدهد. تاجایی که نیازهای عزیزان و نزدیکان‌شان بر خودشان برتری دارد. در حالی‌که درمان بیماری‌های روانی در زنان، توانایی آن‌ها برای مراقبت از خانواده‌هایشان را نیز بهبود می‌بخشد. باتوجه به تجربه‌ی متفاوت علائم بیماری‌های روان در زنان و مردان، درمان این بیماری‌ها در زنان نیازمند رویکردی متفاوت است. برهمین اساس یک گام بزرگ در جهت بهبود تشخیص و درمان بیماری‌های روانی در زنان آموزش است. نکاتی برای حفظ سلامت روان زنان بسیاری از نکات حفظ سلامت روان مستلزم ایجاد مهارت‌هایی برای مقابله با فراز و نشیب‌های زندگی روزمره است. مهارت‌هایی مثل: "ورزش" ورزش منظم به بهبود خلق و خو کمک می‌کند. همچنین ورزش‌های هوازی باعث ترشح اندورفین می‌شود که کاهش استرس و ایجاد آرامش را در پی دارد همچنین به بهبود عادات و کیفیت خواب کمک می‌کند و علائم اضطراب و افسردگی را کاهش میدهد. "تغذیه سالم" داشتن یک رژیم غذایی سالم علاوه بر بهبود سلامت جسمانی، خلق و خوی افراد را نیز بهبود می‌بخشد. به‌طور ویژه، از مصرف غذاهای شیرین خودداری کنید، زیرا نوسان سطح قند خون می‌تواند منجر به خستگی و تحریک‌پذیری شود. گنجاندن برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند اسیدهای چرب، امگا۳، ویتامین ۱۲B، کلسیم، آهن و روی در رژيم غذایی به کاهش افسردگی کمک می‌کند. "داشتن شغل مناسب" شغلی را پیدا کنید که از آن لذت می‌برید. اغلب، مسائل مربوط به سلامت روان زنان می‌تواند با نوع شغل آن‌ها تشدید شود. تغییر شغل می‌تواند به چنین زنانی حس هدفمندی ببخشد و برخی از عوارض بیماری آن‌ها را کاهش دهد. با داشتن اطلاعات دقیق و به‌روز در مورد موثرترین استراتژی‌ها برای غلبه بر چالش‌های سلامت روان، زنان می‌توانند قدرت بیشتری پیدا کنند تا زندگی رضایت‌بخش، لذت‌بخش و هدفمندی را به دست آورند.
گردآوری: دکتر فاطمه حسینی(متخصص اعصاب و روان)
آدرس صفحه اینستاگرام:dr.fateme_hoseini