بيمار گرامی / همراه عزيز : باسلام و آرزوی سلامتی شما

مفصل ران

مفصل ران به شکل یک گوی که داخل یک کاسه قرار گرفته است، می باشد که وسط عضلات و رباط های مجاور داخل هم نگه داشته می شوند. این شکل از مفصل، محدوده ی وسیعی از حرکات که برای فعالیت های روزانه همچون راه رفتن، چمباتمه زدن بالا رفتن از پله ضروری می باشد را برای ما ایجاد کرده است. بخش استخوانی این مفصل از دو قسمت تشکیل شده است. سر استخوان ران شبیه یک گوی است و یک کاسه گرد در قسمت کناری استخوان لگن که استابولوم نامیده می شود و سر استخوان ران در آن قرار می گیرد.

بيمارانی كه دچار درد و ناتوانیشديد مفصل هستند، ممكن است به تعويض آن نياز پيدا كنند. بعضی از بيماری ها مثل استئوآرتريت (آرتروز)، آرتريت روماتوئيد، و هم چنین صدمات و ناهنجاری هاي مادرزادی موجب تخريب مفصل می شوند.

در بعضی از شكستگی ها مثل شكستگی گردن استخوان فمور (ران)، خو ن رسانی مفصل مختل شده و نياز به تعويض پيدا می شود. تعويض مفصل يک عمل جراحی انتخابی و معمولاً غير اورژانس است. به واسطه پيشرفت های حاصل در طراحی و تولید انواع پروتزها و تكنيک های جراحی، طول عمر پروتز بيشتر شده و بيماران جوان با آسيب های مفصلی می توانند تحت تعويض مفصل قرار گيرند.

جلوگیری از دررفتگی مفصل ران

پس از جراحی تعویض مفصل ران، تا زمانی که پروتز جایگزین شده، ثابت و پایدار شود، به منظور پیشگیری از دررفتگی آن، باید مراقب باشید که مفصل ران در وضعی تهای مناسب به کار برده شود. دررفتگی مفصل ران موجب درد، احساس صدای ناگهانی، بی حرکتی، کوتاه شدن پا و چرخش های غیر طبیعی آن می شود.

همیشه زانوهایتان را با فاصله از هم قرار دهید. و هميشه موقع استراحت در تخت، یک بالش بین پاها قرار دهید. در وضعيت طاق باز يا به پهلو بخوابيد. بدون نظر پزشک روی پای جراحي شده نخوابید.

چنان چه روی سمت مقابل (سالم) می خوابيد حتماً يک بالش بين هر دو پا قرار دهيد تا فاصله بين دو ران حفظ شود.

روزهای اول بعد از عمل، سر تخت نباید بیش از 60 درجه بالا باشد.

هنگام پوشیدن شلوار، جوراب ساق بلند یا کوتاه، یا پوشیدن کفش، مفصل ران (كمرتان) را خم نکنید و اين موارد را تا چهار ماه بعد از عمل رعايت كند.

هرگز هنگام نشستن، پایتان را روی پای دیگر نیندازید.

هنگام جابجایی و نشستن در صندلی کاملاً راست بنشینید، خم نشوید و مفصل ران را خم نکنید. از خم شدن به جلو برای برداشتن چیزی از روی زمین پرهیز کنید.

در منزل از صندلی های بلند استفاده کنید. همچنین از صندلی توالت نوع بلند استفاده کنید.

تحرک

فعالیت خود را کم کم شروع کنید، آن هم طبق کی برنامه ورزشی منظم. معمولا با دستور جراح 2- 1 روز بعد از عمل با کمک واکر یا چوب زیر بغل راه رفتن شروع می شود. راه رفتن را با مسافت كمي شروع كنيد؛ سپس بنشینید، كمی استراحت كنيد و به تدریج راه رفتن را طولانی کنید. از وسایل کمکی به نحو مناسب استفاده کنید.

برای اولين بار پس از عمل جهت خروج از تخت ابتدا چند دقيقه بنشينيد؛ بعد چند دقيقه كنار تخت بايستيد و در صورت عدم سرگيجه و افت فشار خون به آرامی حركت كنيد. نحوه بلند شدن از تخت و ایستادن را، بدون خم کردن فعال مفصل ران، یاد بگیرید.

موقع ایستادن مراقب باشید افت فشار خون پیدا نکنید. در اين مورد فيزيوتراپ به شما كمک نموده و آموزش های لازم را خواهد داد.

هنگام نشستن، مفصل ران باید بالاتر از زانوها قرار گیرد. سعی کنید خم نشويد؛ مثلاً برای برداشتن چيزی از روی زمين و يا بستن بند كفش (از كفش های بدون بند استفاده كنيد). از نشستن روی صندلی های کوتاه خودداری کنید.

از چرخش داخلی و خارجی پا، کشیدگی شدید و خم شدگی فعال مفصل ران خودداری کنید. مفصل ران را خم نکرده و یا به داخل نچرخانید.

موقع خوابیدن برای اینکه پاها از هم فاصله داشته باشند، بین دو پا یک بالش قرار دهید. در وضعیت طاقباز یا به پهلو بخوابید و موقع چرخیدن یک بالش بین پاها قرار دهید تا از چرخش پا و ایجاد زخم جلوگیری کند. مرتب در بستر تغییر وضعیت بدهید. این موارد تا 4 ماه باید رعایت گردد.

قبل از رفتن به منزل، محیط منزل باید از نظر موانع فیزیکی نظیر پله و حمام بررسی و در صورت نياز اصلاح شود.

وزن خود را روی پای عمل شده نیندازید. بسته به نوع عمل و نوع پروتز استفاده شده برای شما، پزشک ميزان تحمل وزن روی پای عمل شده را به شما خواهد گفت.

تا زمانی که میزان تحرک و توانایی شما بهتر شود از اطرافیان کمک بگیرید.

چنان چه افزایش وزن دارید طبق نظر پزشک آن را کم کنید و مراقب باشید اضافه وزن پیدا نکنید.

رژیم غذایی

با استفاده از رژیم غذایی سرشار از فيبر (سبزیجات تازه و میو جات تازه) از بروز یبوست جلوگيری کنید.

به حد کافی مایعات بنوشید (8-10 لیوان در شبانه روز).

مراقبت از زخم

محل برش جراحی را خشک و تمیز نگهدارید. پانسمان محل زخم بايد به طور مرتب و به روش كاملاً استريل تعويض شود. در مورد نحوه تعويض پانسمان و دفعات آن طبق نظر پزشک خود عمل كنيد. آنتي بيوتيک تجويز شده را بطور كامل مصرف نمائيد. معمولاً 14 - 10 روز بعد از عمل جراحی و يا طبق نظر جراح، بخیه ها کشیده می شود.

در صورت مشاهده علائم زير، هرچه سريع تر پزشك معالج را مطلع سازید:

نشانه های عفونت شامل قرمزی، تورم در محل برش جراحی، خروج ترشحات چركی از زخم، بوی بد از زخم يا پانسمان، تب، افزايش درد.